kunstsmit.nl

Het duo Hofmans - Kaiser

Hofmans - inleidend

Hofmans - een naam die bij steeds minder mensen een belletje doet rinkelen. Het is inmiddels bijna 50 jaar geleden dat zich in Nederland de zogenaamde Hofmans-affaire afspeelde. Om even het geheugen op te frissen: eind jaren vijftig van de vorige eeuw kwam het koningshuis in opspraak, na een publicatie in 1956 in het Duitse blad Der Spiegel met onthullingen over “geheimen” in het huis van Oranje. Daar, om precies te zijn op paleis Soestdijk, zou zich een vrouwelijke variant van Raspoetin hebben genesteld in de figuur van mej. Greet Hofmans. Deze werd in de pers afgeschilderd als een gebedsgenezeres, die naar het hof van koningin Juliana was ontboden om haar jongste dochter, toen nog Marijke geheten, te verlossen van een ernstige oogziekte. Dat is Hofmans niet gelukt; wel zou Juliana in de ban zijn geraakt van de spiritualistische influisteringen van deze mejuffrouw (ongetrouwde vrouwen werden in die tijd nog zo aangesproken). Bijvoorbeeld: Hofmans zou bij Juliana pacifistische ideeën hebben aangemoedigd, die zij tijdens een staatsbezoek aan de Verenigde Staten in toespraken heeft geuit. De publicatie in Der Spiegel leidde tot een rel, vooral toen bleek dat er achter de Hofmans-affaire een groot huwelijksprobleem tussen de koningin en haar echtgenoot, prins Bernard, schuilging. Uiteindelijk leidde dit zelfs tot een constitutionele crisis, die met veel moeite en de nodige stuurmanskunst van de toenmalige leidende politici, Beel en Drees, werd opgelost. Er is hierover toen en naderhand veel gepubliceerd, dus ik laat het bij deze korte reminder. Als één van de boeken die over deze affaire verschenen is, noem ik: Lambert Giebels, De Greet Hofmans-affaire, uit 2007. Pikant om te vermelden is dat de hele geschiedenis, die later en meer waarheidsgetrouw tot de paleiscrisis is omgedoopt, omgeven is door geruchten, manipulaties en geheime rapporten. Het heeft, om een voorbeeld te geven, ongeveer 50 jaar geduurd voordat het rapport Beel over de kwestie werd vrijgegeven; genoemde Giebels kreeg van de vorige koningin geen toestemming dat te lezen, het bleef in de kluis van het Koninklijk Huis-archief. Tot 1956 wist het koningshuis de affaire en met name het huwelijksconflict tussen Juliana en Bernard geheim te houden. Het was prins Bernard zelf die, in het geniep, een verslaggever van het Duitse tijdschrift de informatie verschafte die bedoeld was om zijn gemalin in diskrediet te brengen. Ook, zoals we nog zullen zien, speelden op de achtergrond diametraal tegenovergestelde belangen een grote rol, die eveneens lange tijd verborgen bleven voor de buitenwacht. Het beeld dat van Greet Hofmans als een moderne Raspoetin was geschetst bleek niet met de werkelijkheid overeen te komen, zij was evenmin een gebedsgenezers.